Ubytki pochodzenia niepróchnicowego. Co może powodować uszkodzenie zębów?
Najczęstszą przyczyną ubytku tkanek twardych zęba jest próchnica, jednak uszkodzenia mogą mieć również podłoże mechaniczne lub chemiczne. Pod wpływem procesów zachodzących każdego dnia w jamie ustnej może dojść do nieodwracalnego naruszenia struktury zębów.
Przyczyny uszkodzeń zębów
Ubytki pochodzenia niepróchnicowego zdarzają się w każdym wieku i mimo że nie są wynikiem działania bakterii, zaleca się ich leczenie. Nieleczone mogą prowadzić do nadwrażliwości zębów, a nawet do choroby miazgi i poważnych uszkodzeń korony.
Tego typu ubytki mogą powodować między innymi takie czynniki, jak:
- nieprawidłowe szczotkowanie zębów,
- nieprawidłowe odżywianie,
- kwaśne produkty spożywane w nadmiarze
- przebyte lub występujące choroby.
Rodzaje ubytków niepróchnicowych
Ubytki pochodzenia niepróchnicowego mogą mieć charakter fizjologiczny lub patologiczny. Ze względu na proces powstawania dzieli się je na następujące rodzaje:
- atrycja – stopniowa utrata twardych tkanek zęba, czyli ścieranie wynikające z siły żucia. Jest to naturalny proces związany ze starzeniem, jednak może też wystąpić w większym stopniu, jako skutek zaburzenia zwanego bruksizmem (zgrzytanie zębów). Obejmuje powierzchnie żujące zębów trzonowych oraz brzegi zębów siecznych;
- erozja – utrata tkanek twardych następuje na skutek działania czynników kwasowych (kwaśne pokarmy, napoje, leki) oraz w związku ze zmianą jakościową śliny (niskie pH, refluks żołądkowo-przełykowy i inne choroby układu pokarmowego powodujące wymioty). Stąd główne przyczyny erozji mogą mieć pochodzenie egzogenne lub endogenne. Uszkodzenia obejmują zwykle powierzchnię wewnętrzną zębów przednich;
- abrazja – ubytki spowodowane mechanicznym ścieraniem powierzchni zęba. Powstają przeważne w wyniku nieprawidłowego szczotkowania (stosowanie wyłącznie techniki poziomej i zbyt twardej szczoteczki) i używania nieodpowiednich past (silnie ściernych), przyczyną mogą być również mocno naciskające klamry protetyczne. Uszkodzenia obejmują okolicę przyszyjkową powierzchni policzkowych zębów;
- abfrakcja – uszkodzenie tkanki twardej w okolicy szyjki powstałe pod wpływem obciążeń zgryzowych, powodujących nadmierne naprężenie zęba w obrębie dziąsła. Przyczyną uszkodzeń mogą być nieuzupełnione protetycznie braki w uzębieniu, wady zgryzu, bruksizm. Ubytki występują najpierw w szkliwie, a następnie w zębinie w obrębie szyjki;
- demastykacja – przyczyną uszkodzenia tkanek twardych jest kontakt zębów przeciwstawnych podczas żucia pokarmów (zwłaszcza twardych, co powoduje jeszcze większe zmiany). Ubytki występują na powierzchniach żujących i brzegach siecznych zębów.
- resorpcja – to utrata zębiny, cementu korzeniowego lub kości wyrostka zębowego. Przyczyną uszkodzeń mogą być urazy lub infekcje (często będące następstwem urazu);
hipoplazja szkliwa – jest to wada rozwojowa powodująca zmniejszenie warstwy szkliwa. Spowodowana jest często chorobami układu pokarmowego, tarczycy, przysadki, trzustki, a także niedoborem wapnia, fluoru, fosforu, magnezu, białka i witamin. Redukcja szkliwa może być też następstwem przebytych chorób (odry, ospy, różyczki) i wysokiej gorączki.
W przypadku stwierdzenia wystąpienia ubytku niepróchnicowego bardzo ważne jest określenie przyczyny uszkodzenia, jak i eliminacja czynnika go powodującego. W zależności od rodzaju ubytku ustala się odpowiednią metodę leczenia – w tym leczenia odtwórczego mającego na celu uzupełnienie uszkodzenia.
